Tijdens onze vakantie in Israël worden we door familie van mijn vriendin uitgenodigd voor sjabbat. Zo een twaalf mensen zitten rondom de eettafel, waaronder een ouder echtpaar.

Het oudere echtpaar zit links van me, naast mijn vriendin. De mevrouw is 89 jaar oud en de man begin 90. Vlak voordat we beginnen met eten merkt mijn vriendin op dat de oudere mevrouw een tatoeage op haar onderarm heeft en vertelt me dit. Ik wil niet gelijk naar de mevrouw kijken, maar doe het toch. Ja. De mevrouw heeft een tatoeage. De cijfers zijn nog steeds zichtbaar. Dit doet pijn.
Tijdens het eten kan ik nergens anders aan denken dan de oudere mevrouw. Ze is zo oud als mijn oma, met wie ik een zeer goede band heb. Mijn oma was een tiener tijdens de Tweede Wereldoorlog, zij dus ook. Tijdens haar tienertijd zat ze dus in Auschwitz. Daar tatoeëerden ze de cijfers, het identificatienummer, op haar onderarm. Mijn eigen onderarm wil ik nu verbergen, daar heb ik ook een tatoeage. Ik schaam me dood. Wat nou stoer, een tattoo? Gadver, ik word plotseling misselijk van mezelf. Als ik klaar ben met eten, staar ik naar mijn bord, waar nog een restje vlees met vet op ligt. Het vet eet ik nooit. Altijd laat ik dat liggen. Maar nu wil ik dat mijn bord helemaal leeg is. Er mag niets overblijven. Geen kruimel.
Alles komt nu pijnlijk dichtbij, nu ik aan tafel zit met een slachtoffer uit een concentratiekamp in Auschwitz. Over die kampen heb ik alleen gelezen en films gezien. Het is nu geen ver-van-mijn-bed-show meer. Er zit hier een mevrouw die daar was. Die het meemaakte. Zij maakte die nachtmerrie mee.